Embargo na Rosję, czerwiec 2016, co dalej?
Co dalej z rosyjskim embargiem?
Rosja przedłuża do 2017 roku embargo na żywność z Unii Europejskiej. Dodatkowo Moskwa zamierza ogłosić embargo na reeksport owoców i warzyw z krajów trzecich, które są przewożone przez unijne terytorium. Jednocześnie Rosyjski Rząd wycofał ze stosowania embarga produkty przeznaczone do produkcji żywności dla dzieci. Obecnie państwa Zachodu dyskutują o przedłużeniu sankcji wobec Kremla wprowadzonych w 2014 roku w związku z konfliktem na Ukrainie. Wojna gospodarcza pomiędzy Zachodem i Rosją trwa zatem nadal.
Jak to wszystko wpływa na polski transport?
Konflikt na Ukrainie a wojna gospodarcza
Rosja z dniem 07 sierpnia 2014 roku wprowadziła zakaz importu produktów rolnych (warzyw i owoców) z Unii Europejskiej, USA, Australii, Kanady i Norwegii. Zakaz ten dotyczy także artykułów przewożonych tranzytem przez Rosję. Federacja Rosyjska zaprzestała sprowadzać także artykuły spożywcze takie jak: wołowina, wieprzowina, drób, ryby, skorupiaki, mleko i wyroby mleczne, artykuły spożywcze na bazie tłuszczów roślinnych. Pierwotnie zakaz importu do Rosji określonych produktów został wprowadzony na okres 1 roku, w czerwcu 2015 r. embargo zostało przedłużone jednak do 5 sierpnia 2016 roku, a teraz premier Dmitrij Miedwiediew polecił przedłużyć embargo do końca 2017 roku.
Rosyjskie embargo było odpowiedzią na sankcje ekonomiczno-gospodarcze wprowadzone przez UE wobec Rosji w związku z działaniami destabilizującymi sytuację na Ukrainie (po zaanektowaniu przez Rosję ukraińskiego Krymu). Skutki embarga szczególnie dotkliwie odczuli polscy producenci owoców i warzyw (warzywnicy i sadownicy). W przypadku Polski, wprowadzenie embarga zablokowało eksport do Rosji jabłek, pomidorów, kapusty, pieczarek, serów, masła, wieprzowiny i drobiu. Udział produktów objętych zakazem stanowi dużą część polskiego eksportu żywności do Rosji – aż 65%.
Skutki rosyjskiego embarga dla polskich przewoźników
Ale embargo ma także negatywny wpływ na polskie firmy transportowe, które są liderem w przewozach do Rosji (Polacy wykonują około 270 tys. jazd rocznie do Federacji Rosyjskiej). Problem jest o tyle duży, że wartość przychodów polskich przewoźników z tytułu przewozów do Rosji osiągała wcześniej co najmniej 700 mln PLN rocznie. Największe straty na zakazie eksportu artykułów spożywczych do Rosji ponieśli zwłaszcza przewoźnicy z Podlasia. Przy braku nowych zleceń dla niektórych z nich transport stoi już na krawędzi opłacalności.
Rząd Polski udziela jednak wsparcia przedsiębiorcom, którzy stracili na blokadzie eksportu polskich towarów do Rosji. Wśród firm, które mogą ubiegać się o dofinansowanie są te zajmujące się handlem, przetwórstwem, transportem lub hodowlą zwierząt i uprawą rolną. O pomoc mogą starać się przedsiębiorstwa, których sprzedaż spadła o co najmniej 15%.
Utrzymanie sankcji
Niestety Rosja ogłosiła właśnie, że przedłuży do 2017 roku embargo na żywność z Unii Europejskiej. Premier zlecił już rządowi przygotowanie odpowiednich wytycznych, z którymi zwróci się do prezydenta Władimira Putina.
Dodatkowo Federalna Agencja Nadzoru Weterynaryjnego i Fitosanitarnego zapowiedział, że zamierza wprowadzić zakaz reeksportu towarów z krajów Unii Europejskiej tj. owoców i warzyw, które są przewożone przez unijne terytorium. Istnieje bowiem podejrzenie, że unijni eksporterzy (w tym także polscy) przyklejają na towary objęte rosyjskim embargiem etykiety państw trzecich i w ten sposób dostarczają do Rosji niedozwolone produkty. Wątpliwości rosyjskich inspektorów budzą certyfikaty przewozowe wystawiane zwłaszcza przez Mozambik, Kongo, Benin, Jemen i Kamerun. Moskwa zapowiada jednak, że zanim wprowadzi taki zakaz, przeprowadzi konsultacje z zainteresowanymi państwami.
Złagodzenie warunków
Rosyjski Rząd opublikował jednocześnie zmiany dotyczące listy towarów objętych sankcjami. Wynika z nich pewne złagodzenie warunków embarga. Wycofano bowiem ze stosowania embarga produkty przeznaczone do produkcji żywności dla dzieci, tj. wołowinę, drób, suszone i świeże oraz zamrożone warzywa. Przywóz tych produktów będzie dozwolony za potwierdzeniem Ministerstwa Rolnictwa FR (przy potwierdzeniu celowości przeznaczenia wwożonego towaru oraz w ramach ustalonego, dozwolonego wolumenu). Według ministerstwa brakuje odpowiedniej jakości krajowego surowca do produkcji żywności dla dzieci i stąd konieczność wprowadzenia poprawek do Postanowienia nr 778 z 7.08.2014 roku. Ministerstwa Rolnictwa w ciągu trzech miesięcy opracuje mechanizm importu powyższych surowców oraz określi dozwolony wolumen.
Dla przypomnienia we wrześniu 2015 roku Rosja zniosła też embargo na żywność dla sportowców. Rosyjskie firmy nie były bowiem w stanie w pełni zaspokoić zapotrzebowania sportowców na tego typu specjalne artykuły spożywcze.
Co na to UE?
Przywódcy grupy siedmiu najbardziej uprzemysłowionych państw świata (USA, Francji, Włoch, Niemiec, Japonii, Kanady, Wielkiej Brytanii) oraz Donald Tusk jako przedstawiciel UE zadeklarowali na ostatnim szczycie G7, że będą dążyli do przedłużenia sankcji gospodarczych wobec Kremla. Jedynie zakończenie konfliktu zbrojnego na Ukrainie i wdrożenie porozumień z Mińska spowodowałoby ich całkowite zniesienia (porozumienia przewidują m.in. odzyskanie przez Kijów kontroli nad granicą z Rosją w regionie opanowanym przez separatystów). Wprowadzone latem 2014 roku unijne sankcje gospodarcze wobec Rosji wygasają z końcem lipca br. Decyzja UE w sprawie ich przedłużenia musi zapaść najpóźniej na przełomie czerwca i lipca.
Dla przypomnienia sankcje gospodarcze wobec Rosji objęły ograniczenia w dostępie do kapitału dla rosyjskich banków państwowych i firm naftowych, ograniczenia sprzedaży zaawansowanych technologii dla przemysłu naftowego, sprzętu podwójnego zastosowania oraz embargo na broń. Restrykcje były kilkakrotnie przedłużane, ostatnio w końcu 2015 roku, o kolejne sześć miesięcy.
Podsumowując
Zakaz importu niektórych artykułów został wprowadzony przez Rząd Rosji na mocy dekretu wydanego przez prezydenta Władimira Putina 6 sierpnia 2014 roku. Zakaz ten można potraktować jako odpowiedź dla krajów, które nałożyły lub przyczyniły się do nałożenia na Rosję sankcji ekonomicznych w związku z jej rolą w konflikcie ukraińskim. Rosja zaczęła wykorzystywać embargo jako element walki politycznej z krajami, które sprzyjały Ukrainie i negowały legalność działań podejmowanych przez Rosję
Rosyjskie sankcje uderzają zarówno w producentów żywności, jak i w polskie firmy przewozowe. Wpływają one też na pogorszenie sytuacji wszystkich rosyjskich konsumentów. Embargo na żywność kosztowało Rosjan już 5,5 mld dolarów. I mimo pewnego złagodzenia warunków embarga na import artykułów rolno-spożywczych wciąż nie można mówić o załagodzeniu całej sytuacji. Kiedy ta wojna gospodarcza się zakończy? – na razie nie wiadomo.