Unijny Kodeks Celny w Polsce

Unijny Kodeks Celny to akt normatywny dotyczący prawa celnego obowiązującego w krajach Wspólnoty Europejskiej. Kodeks ten określa ogólne przepisy i upraszcza procedury celne mające zastosowanie do towarów wprowadzanych na obszar celny Unii lub z niego wyprowadzanych. Za stosowanie przepisów prawa celnego odpowiedzialne są organy celne, które mogą przeprowadzać wszelkie kontrole celne, które uznają za niezbędne.

Unijny Kodeks Celny został opublikowany 10 października 2013 r. w Rozporządzeniu 952/2013 r., jednak wejdzie on w życie w pełnej postaci dopiero w połowie 2016 r.

Akty prawne regulujące handel międzynarodowy

Głównym aktem prawnym, który jeszcze do niedawna regulował wszystkie podstawowe kwestie związane z międzynarodowym handlem było rozporządzenie Rady nr 2913/92 z dnia 12 października 1992 r. Rozporządzenie to wprowadziło wspólnotowy kodeks celny. Z czasem jednak zmiany w całej Unii oraz w międzynarodowym otoczeniu handlowym wymusiły wprowadzenie do niego szeregu przekształceń. W czerwcu 2008 r. wszedł w życie zmodernizowany kodeks celny (rozporządzenie (WE) nr 450/2008 z dnia 23 kwietnia 2008 r.), jednak stosowanie jego zapisów zostało odroczone do czasu pojawienia się przepisów wykonawczych. W praktyce rozporządzenie to zostało uchylone zanim w rzeczywistości zaczęło być stosowane, gdyż w międzyczasie rozpoczęto już prace nad nowym unijnym kodeksem celnym. Ustanowiło go Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego I Rady (UE) nr 952/2013 z dnia 9 października 2013 r.

UKC stanowi zatem przekształcenie zmodernizowanego kodeksu celnego i jednocześnie do dnia 1 czerwca 2016 roku pozostawia w mocy dotychczas stosowane przepisy, w tym wspólnotowy kodeks celny. W tej chwili zastosowanie znajdują jedynie niektóre przepisy UKC (głównie w zakresie przekazania i przyznania uprawnień wykonawczych oraz przepisy dotyczące opłat i kosztów).

Po wejściu w życie nowych przepisów powstanie m.in. obowiązek użycia elektronicznych systemów wysyłania danych pomiędzy organami celnymi Państw Członkowskich a podmiotami gospodarczymi, dzięki czemu procedury celne w formie elektronicznej staną się już regułą.

Rejestracja i wpis do rejestru

Zgodnie z obowiązującym prawem towary przywożone do Wspólnoty Europejskiej (które mają zostać objęte procedurą celną) powinny zostać zgłoszone do właściwej dla nich procedury celnej. Wolę umieszczenia towaru pod określoną procedurą celną wyraża osoba, która dokonuje zgłoszenia celnego we własnym imieniu, lub w imieniu której dokonuje się zgłoszenia celnego. Zgłoszenie celne może być dokonywane w formie pisemnej (na jednolitym dokumencie administracyjnym SAD) lub z zastosowaniem technik elektronicznego przetwarzania danych (podpisany kluczem komunikat zgłoszenia celnego). Rejestracji dokonują organy celne właściwe ze względu na siedzibę przedsiębiorcy.

Do zgłoszenia celnego należy dołączyć wszystkie dokumenty, których przedstawienie jest wymagane przy danej procedurze, do której towar jest zgłaszany – wypełniony dokument zgłoszenia celnego SAD, faktura na podstawie której deklarowana jest wartość celna towarów, deklaracja wartości celnej, dokument potwierdzający pochodzenie towarów, specyfikacja towarów lub lista towarowa, pozwolenie, zezwolenie lub inne dokumenty, jeżeli są wymagane w związku z przywozem towarów, upoważnienie do zgłoszenia towarów (jeżeli zgłoszenie celne jest dokonywane przez przedstawiciela), dokument potwierdzający złożenie zabezpieczenia kwoty wynikającej z długu celnego, czasami istnieje też konieczność przedstawienia zaświadczenia o nadaniu numeru identyfikacyjnego REGON i NIP oraz inne dokumenty, jeżeli są wymagane na podstawie przepisów odrębnych. Przyjęcie zgłoszenia celnego przez organ celny powoduje z mocy prawa objęcie towaru procedurą celną i określenie kwoty wynikającej z długu celnego.

Zgłoszenie celne uznaje się za przyjęte w momencie dokonania wpisu towarów do rejestru. Począwszy od 1 stycznia 2014r. w zgłoszeniach celnych trzeba używać kodów CN wynikających z uaktualnionej wersji nomenklatury. Jeżeli posiadacz decyzji prowadzi działalność przez okres krótszy niż trzy lata, w pierwszym roku po wydaniu decyzji prowadzone jest ścisłe monitorowanie.

Uwaga!!! Każda osoba prowadząca działalność gospodarczą na terenie RP może ubiegać się o wydanie pozwolenia na stosowanie zgłoszenia uproszczonego lub procedury w miejscu. Podmiot gospodarczy staje się wówczas wiarygodnym partnerem administracji celnej, uzyskując prawo i możliwość dokonywania formalności celnych we własnym zakresie.

System CELINA

W Polsce wszystkie dane można obecnie wysłać w formie elektronicznej (system CELINA), jednak rzeczywiste należności celno-podatkowe zgłoszenia celnego uzyskuje się po przedłożeniu kompletu dokumentów Organowi Celnemu. Już teraz pracuje się jednak nad w pełni zautomatyzowanym systemem celnym, który zastąpi obecny system oraz połączy wiele innych służb towarzyszących.

Polska administracja celna stale rozszerza również wachlarz ułatwień dla obrotu towarowego poprzez upowszechnianie procedury dokonywania i analizy zgłoszeń celnych przed dostawą towaru oraz dokonywaniem odpraw celnych w procedurach uproszczonych.

Wartość celna towarów i płatność

Podstawą należności celnych przywozowych i wywozowych jest Wspólna Taryfa Celna. Zasadniczą podstawą wartości celnej towarów jest wartość transakcyjna, tj. cena faktycznie zapłacona lub należna za towary, gdy zostały one sprzedane w celu wywozu na obszar celny Unii.

Przy ustalaniu wartości celnej do ceny faktycznie zapłaconej lub należnej za przywożone towary

dodaje się prowizje i koszty pośrednictwa, koszt pojemników, jeżeli na potrzeby celne są one traktowane jako stanowiące całość z danymi towarami, koszt pakowania obejmujący zarówno robociznę, jak i materiały, materiały, komponenty, części, narzędzia, matryce, formy i podobne elementy użyte przy produkcji przywożonych towarów, prace inżynieryjne, badawcze, artystyczne i projektowe oraz plany i szkice, wykonywane poza Unią i niezbędne do produkcji przywożonych towarów, honoraria, tantiemy autorskie i opłaty licencyjne, koszty transportu i ubezpieczenia przywożonych towarów oraz opłaty załadunkowe i manipulacyjne związane z transportem przywożonych towarów.

Kwota należności celnych przywozowych lub wywozowych jest określana przez organy celne właściwe dla miejsca, w którym powstał dług celny, lub miejsca uznanego za miejsce powstania długu celnego. Kwota ta musi zostać uiszczona przez dłużnika w terminie wyznaczonym przez organy celne. Płatności dokonuje się w gotówce lub w inny sposób mający podobne skutki płatnicze, w tym przez saldowanie kredytu, zgodnie z prawem krajowym. Na wniosek osoby zainteresowanej i po złożeniu zabezpieczenia, organy celne zezwalają na odroczenie płatności. Termin odroczenia płatności wynosi 30 dni.

Towary wprowadzane na obszar Unii Celnej a przewozowa deklaracja skrócona

Towary wprowadzane na obszar celny Unii obejmuje się przywozową deklaracją skróconą. Deklarację składa się w urzędzie celnym pierwszego wprowadzenia. Przywozową deklarację skróconą składa przewoźnik. Niezależnie od obowiązków przewoźnika, przywozową deklarację skróconą może złożyć też importer lub odbiorca lub inna osoba, w której imieniu lub na której rzecz działa przewoźnik oraz każda osoba, która jest w stanie przedstawić dane towary lub spowodować ich przedstawienie w urzędzie celnym wprowadzenia. Przywozowa deklaracja skrócona zawiera dane niezbędne do analizy ryzyka do celów bezpieczeństwa i ochrony.

Od chwili wprowadzenia towarów na obszar celny Unii podlegają one dozorowi celnemu i mogą zostać poddane kontrolom celnym. Osoba, która wprowadza towary na obszar celny Unii, przewozi je niezwłocznie trasą określoną przez organy celne do urzędu celnego lub do innego miejsca wyznaczonego przez organy. Towary mogą zostać rozładowane lub przeładowane ze środka transportu, którym są przewożone, wyłącznie za pozwoleniem organów celnych, w miejscach wyznaczonych lub uznanych przez te organy.

Towary unijne, które mają zostać wyprowadzone poza obszar celny Unii, zostają objęte procedurą wywozu.

Podsumowując

Unijny kodeks celny jest bezpośrednio stosowany we wszystkich państwach członkowskich. Reguluje on prawo celne i procedury celne w UE. Obecnie w mocy są wyłącznie jego wybrane artykuły. Największe zmiany pojawią się już w połowie 2016 r., kiedy to większość zapisów nowego kodeksu ma być stosowanych w praktyce.

Każde państwo członkowskie przewiduje sankcje za nieprzestrzeganie przepisów prawa celnego (kary pieniężne, cofnięcie, zawieszenie lub zmianę pozwoleń znajdujących się w posiadaniu osoby zainteresowanej).