Procedury tranzytowe w Unii Europejskiej

Procedury tranzytowe powstały, gdyż jednym z założeń wspólnotowych jest swobodny przepływ towarów, co dotyczy także zniesienia celnych utrudnień.

Same procedury tranzytowe, które są stosowane w unijnych krajach można podzielić na określone we Wspólnotowym Kodeksie Celnym i na te, które są realizowane w ramach międzynarodowych umów. W skrócie procedury polegają na czasowym zawieszeniu ceł i podatków, które mają zastosowanie przy przewozie, do chwili dostarczenia towarów do ich miejsca przeznaczenia.

Wyróżniamy między innymi procedury:

Wspólnotową Procedurę Tranzytu

W oparciu o Wspólnotowy Kodeks Cywilny tranzyt dotyczy wyłącznie przewozów w obszarze celnym wspólnoty i dzieli się na:

– wewnętrzny, która polega na przemieszczaniu się z jednego miejsca do drugiego pozostając w obszarze celnym Wspólnoty towarów wspólnotowych, przez terytorium państwa trzeciego , bez zmiany ich statusu celnego (T2)

– zewnętrzny polegający na przemieszczaniu się z jednego miejsca do drugiego w obszarze celnym Wspólnoty

• towarów niewspólnotowych podlegających opłatom celnym i innym przywozowym (T1)
• towarów wspólnotowych podlegającym środkom Wspólnoty, które nakładają wymóg ich wywozu do państw trzecich, np. w związku z realizacją Wspólnej Polityki Rolnej

Procedura wspólnotowa rozpoczyna się w urzędzie wyjścia a kończy, gdy towary i towarzyszące jej zgłoszenia tranzytowe zostaną przedstawione w urzędzie docelowym.

Wspólną Procedurę Tranzytową

Konwencja o Wspólnej Procedurze Tranzytowej (z dn. 20 maj 1987) stanowi podstawę wspólnej procedury tranzytowej, która polega na przewozie towarów między krajami unijnymi a państwami ESTA, tj. Szwajcarii, Norwegii, Islandii, Lichtensteinu. W ramach tej procedury towary mogą być przewożone w oparciu o procedurę T1 lub T2

W wymienionych powyżej procedurach wykorzystywany jest system NCTS, który umożliwia wszechstronną wymianę informacji o danej operacji tranzytowej na wszystkich jej etapach realizacji przy pomocy elektronicznych komunikatów.

Procedurę TIR

Procedura ta opiera się na międzynarodowym systemie gwarancyjnym, który jest zarządzany przez Unię Międzynarodowego Transportu Drogowego. Przepisy dotyczące procedury TIR zawarte są w Konwencji Celnej, która dotyczy międzynarodowego przewozu towarów z zastosowaniem karnetów TIR. Procedura ta jest stosowana na obszarze pięćdziesięciu krajów. W Unii Europejskiej procedura TIR obowiązuje, gdy przewóz tranzytowy rozpoczyna się lub kończy poza obszarem celnym Wspólnoty, a także gdy odbywa się między dwoma lub więcej państwami unijnymi przez obszar kraju trzeciego. W tych przypadkach towary przewożone są z zastosowaniem karnetu TIT, który jest także dokumentem celnym i dokumentem poświadczającym istnienie gwarancji na zapłatę należności celnych i opłat w przypadku wystąpienia nieprawidłowości w dostosowaniu się do procedury TIR (maks. 60 tys. euro).

Procedurę ATA

Jest to procedura podobna do TIR. Różnica polega na ograniczeniu do określonego rodzaju towaru, a regulacje jej dotyczące stanowią Konwencja ATA oraz Konwencja o odprawie czasowej zwana Konwencją Stambulską. Karnet ATA to międzynarodowy dokument celny, który jest stosowany do odpraw czasowych na obszarze Wspólnoty jak i poza nim. Podlegają mu towary służące określonym celom, np. próbki handlowe na pokazy, czy wystawy i targi. Dodatkowo karnet ATA może być wykorzystany jako dokument tranzytowy w przewozie towarów poza obszar celny Wspólnoty i w jego obrębie w ramach procedury odprawy czasowej.

Wyżej wymienione są głównymi procedurami obowiązującymi w obszarze Unii Europejskiej. Są jednak jeszcze inne. Można chociażby wymienić procedurę manifestu reńskiego stosowaną w przewozach towarów niewspólnotowych transportem śródlądowym po Renie i jego dopływach. Jest także procedura NATO dla towarów przewożonych na potrzeby wojska, czy też procedura właściwa dla przewozu przesyłem pocztowych.