Transeuropejska sieć transportowa TEN-T

To program unijny, dotyczący sieci drogowych, kolejowych, wodnych i powietrznych, którego założeniem jest wzrost konkurencyjności transportu towarowego w przewozach rzeczy. W działaniach Unii Europejskiej widoczne jest dążenie do efektywnego, bezpiecznego, wygodnego i przyjaznego dla środowiska transportu, dlatego ze szczególnym staraniem realizowany jest priorytetowy program dotyczący transportu kolejowego.

Od 10 listopada 2013 ruszyła frachtowa sieć Europy, składająca się z 6 korytarzy ukierunkowanych na transport kolejowy, a 3 następne (w tym 2 przebiegające przez Polskę) zostaną otwarte w ciągu najbliższych dwóch lat.

Co to jest korytarz i kto nim zarządza?

Korytarz transportowy jest to ciąg infrastruktury transportowej, wzdłuż którego przebiegają szlaki transportowe o odpowiednich parametrach technicznych z rozmieszczonymi na nich węzłami transportowymi. Transeuropejska sieć korytarzy kolejowych ma charakter międzynarodowy, gdyż ich trasy biegną zwykle przez kilka państw.

Korytarzami kolejowymi zarządza Rada Wykonawcza (złożona z przedstawicieli państw członkowskich) oraz Rada Zarządzająca (składająca się z przedstawicieli zarządców infrastruktury z krajów, przez które dany korytarz przebiega oraz organów alokacyjnych). Rada Zarządzająca jest odpowiedzialna bezpośrednio za bieżące funkcjonowanie korytarza, a jej zadaniem jest przede wszystkim uwzględnianie priorytetowości przewozów towarowych przy konstruowaniu rozkładów, nie powodując jednocześnie uszczerbku w funkcjonowaniu ruchu pasażerskiego. Dodatkowo tworzone są Grupy Doradcze, składające się z przewoźników i zarządców terminali, których zadaniem jest zapewnienie uczestnictwa podmiotów na rynku w trakcie funkcjonowania korytarzy.

Szlaki kolejowe

Przebieg kolejowych korytarzy towarowych wytyczono zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady UE nr 913/2010 z dnia 22 września 2010r. Obecnie funkcjonuje sześć korytarzy:

• Zeebrugge ? Antwerpia/ Rotterdam ? Duisburg ? Mediolan ? Genua
• Rotterdam ? Antwerpia ?Metz ? Lyon
• Sines ? Lizbona/ Leix?es ? Madryt ? Medina del Campo/Bilbao/San Sebastian ?Bordeaux ? Paryż/ Hawr/ Metz Sines-Elvas/ Algeciras
• Almeria ? Walencja/ Madryt-Saragossa/ Barcelona ? Marsylia ? Lyon ? Turyn ? Mediolan ? Werona ? Padwa/ Wenecja ? Triest/ Koper ? Lublana ? Budapeszt ? Zahony
• Bukareszt ? Konstanca ? Praga ? Wiedeń/ Bratysława ? Budapeszt ? Sofia ? Saloniki ? Ateny
• Praga ? Żylina ? Koszyce ? Czerna nad Cisą

Opóźniony korytarz nr 3 łączący Szwecję, Danię, Niemcy, Austrię i Włochy (Sztokholm ? Malmö ? Kopenhaga ? Hamburg ? Innsbruck ? Werona ? Palermo) ma zacząć funkcjonować równolegle z dwoma korytarzami przebiegającymi przez Polskę w 2015r.

Polska w układzie sieci kolejowych korytarzy

Polska ze względu na swe położenie geograficzne zajmuje istotne miejsce w układzie sieci międzynarodowych kolejowych korytarzy transportowych. Już w 2012r. zostały założone struktury zarządcze dla dwóch polskich korytarzy (korytarza nr 5 i 8). Szczegółowe wytyczenie polskiej części korytarzy nastąpi po przeprowadzeniu ostatecznych analiz obu linii i ukończeniu wszystkich prac organizacyjnych. Na razie prace wdrażające przebiegają zgodnie z harmonogramem, a przewidziany termin uruchomienia korytarzy zaplanowano na 10 listopada 2015r. Ich trasa z dużym prawdopodobieństwem będzie przebiegała przez:

• Bremerhaven/ Rotterdam/ Antwerpia ? Akwizgran/ Berlin ? Warszawa ? Terespol/ Kowno
• Gdynia ? Katowice ? Ostrawa/ Żylina ? Bratysława/ Wiedeń/ Klagenfurt ? Udine ? Wenecja/ Triest/ Bolonia/ Rawenna/ Graz ? Maribor ? Lublana ? Koper/ Triest. Trasa ta ma liczyć 1700 km, z czego znaczna jej część przypada na Polskę.

Dla każdego z tych korytarzy po stronie polskiej przygotowano dwa warianty tras alternatywnych.

Podsumowując

Celem utworzenia transeuropejskich korytarzy był wzrost konkurencyjności kolejowego transportu towarowego, a tym samym wzrost konkurencyjności unijnej gospodarki. Korytarze mają stanowić trzon transportu na jednolitym rynku europejskim i zrewolucjonizować połączenia między wschodem a zachodem oraz północą i południem. Polska także upatruje w tej sieci swojej szansy, jednak inwestycje na naszych szlakach wymagać będą dużych nakładów.