Zmiana zapisów Umowy ATP
Zmiana zapisów Umowy o międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych
Umowa o międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów (ATP) została przyjęta
01 września 1970 r. w Genewie. Polska przystąpiła do konwencji na mocy oświadczenia rządowego z dnia 24 września 1984 r.
Na przestrzeni ostatnich kilku lat Umowa podlegała licznym zmianom prawnym (ostatnia w 2013r.), jednak do tej pory jedyną przetłumaczoną na język polski wersją był dokument z dnia przystąpienia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej do Umowy. 08 maja 2015 r. rodzimi przewoźnicy doczekali się w końcu ratyfikacji Umowy (w brzmieniu obowiązującym od 2013 r.) i jej publikacji w Dzienniku Ustaw.
Ogólne warunki ATP
Umowa ATP (aqreement transport perisahble) została zawarta w celu polepszenia warunków zachowania jakości szybko psujących się artykułów w czasie ich przewozu, w szczególności w ramach handlu międzynarodowego. Umowę tę stosuje się do każdego przewozu wykonywanego za wynagrodzeniem na rzecz osób trzecich lub na własny rachunek transportem samochodowym lub kolejowym (lub obydwoma tymi rodzajami transportu) oraz do przewozów morskich wykonywanych na odległość mniejszą niż 150 km, poprzedzonych przewozami lądowymi w odniesieniu do produktów:
- głęboko zamrożonych lub zamrożonych artykułów żywnościowych (wymienionych w załączniku 2 do umowy) np. lody, koncentraty soków owocowych, ryby, masło, tłuszcze, podroby, żółtka jaj, drób, dziczyzna, mięso,
- artykułów żywnościowych nawet gdy nie są one głęboko zamrożone lub zamrożone (wymienionych w załączniku 3 do umowy) np. jogurty, kefiry, śmietana, twaróg, mleko, masło, gotowe produkty mięsne,
jeżeli miejsca załadowania i wyładowania ładunku znajdują się w dwóch różnych państwach i jeżeli miejsce wyładowania ładunku znajduje się na terytorium jednej ze stron umowy.
Regulacjom Umowy ATP nie podlegają przewozy pozostałych artykułów żywnościowych, w odniesieniu do których prawo nie nakłada obowiązku posiadania świadectwa ATP (np. świeże owoce i warzywa).
Uwaga!!! Kierowca pojazdu przewożącego żywność w warunkach chłodniczych powinien posiadać oryginał ważnego certyfikatu ATP.
Środki transportu w ATP
Umowa ATP bardzo precyzyjnie określa rodzaj i formę środków transportu do przewozu szybko psujących się artykułów żywnościowych oraz warunki techniczne systemów pomiarowych temperatur. Według umowy wyróżnia się cztery grupy środków transportu do przewozu materiałów spożywczych: środki transportu izolowane termicznie, środki transportu z układem chłodniczym (lodownie), środki transportu z mechanicznym urządzeniem chłodniczym (chłodnie) oraz ogrzewane środki transportu.
Środek transportu musi być tak dobrany i używany w taki sposób, aby w ciągu całego przewozu mogły być utrzymane ustalone w umowie temperatury. Do środka transportu muszą zostać przymocowane oznaczenia wyróżniające i inne detale na znak, że spełnia on wymagania.
We wnętrzu i na zewnątrz nadwozia muszą być zlokalizowane co najmniej dwa punkty pomiaru temperatury (zabezpieczone przed promieniowaniem). Sprawdzenie i pomiar temperatury muszą być przeprowadzane w taki sposób, aby produkty żywnościowe nie były narażone na warunki szkodliwe dla ich bezpiecznego spożycia lub jakości.
Konieczność zmian
Polscy przewoźnicy oraz służby kontrolne mieli liczne kłopoty z interpretacją przepisów postanowień Umowy ATP. Przede wszystkim dlatego, że przekład z oryginalnej angielskiej wersji umowy (ogłoszony w dzienniku ustaw Nr 49 poz. 254 dnia 26 października 1984 r.) nie uwzględniał późniejszych zmian, a jedynie zapisy jakie zostały zawarte w oryginalnym brzmieniu umowy sporządzonej w Genewie dnia 1 września 1970 r. Dodatkowo kilka zapisów znajdujących się w angielskiej wersji Umowy ATP zostało błędnie przetłumaczonych na język polski. Żadna zmiana Umowy (było ich 5 w ciągu ostatnich 8 lat) nie została zaimplementowana do polskiego systemu prawnego.
Ogłoszenie znowelizowanej treści Umowy ATP stało się niejako koniecznością, gdyż jedno z podstawowych źródeł obowiązującego prawa w zakresie przewozu artykułów szybko psujących się w Polsce nie obowiązywało w pełnym zakresie i nie uwzględniało zmian przyjętych od czasu publikacji umowy w 1984r. Po przeprowadzonej procedurze legislacyjnej Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bronisław Komorowski dnia 8 stycznia 2015 r. ratyfikował w końcu Umowę o międzynarodowych przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych i o specjalnych środkach transportu przeznaczonych do tych przewozów w brzmieniu obowiązującym w dniu 23 września 2013 r.
Umowa ATP obowiązująca od 23 września 2013 r. uszczegółowiła przede wszystkim zasady dotyczące świadectw ATP i wprowadziła normę, że w przypadku przeniesienia pojazdu do innego kraju (będącego stroną Umowy ATP), w którym pojazd ma być zarejestrowany, certyfikat ATP wydaje właściwy organ tego kraju. Świadectwa ATP wydane przez właściwy organ kraju dotychczasowej rejestracji pojazdu są uznawane jako certyfikat tymczasowy i w uzasadnionych przypadkach mogą zachować swoją ważność nie dłużej jednak niż przez okres 3 miesięcy.
Zmiany warunków Umowy obejmują także temperatury, których należy przestrzegać przy przewozie mrożonych i głęboko mrożonych artykułów żywnościowych oraz konieczność wprowadzenie warunków szczególnych, dotyczących zastosowanych przyrządów do monitorowania i określania temperatury towaru. Dodatkowo określono procedury pobierania próbek i pomiaru temperatury ze schłodzonych, mrożonych i głęboko mrożonych łatwo psujących się artykułów żywnościowych.
Podsumowując
ATP to porozumienie między państwami o przewozach szybko psujących się artykułów żywnościowych. Reguluje ono wymagania odnoszące się do temperatury (w której należy przechowywać dany towar), wyposażenia i warunków termicznych pojazdu, procedur i metod pomiarów oraz kontroli urządzeń chłodniczych i grzewczych. Ma to szczególne znaczenie przy długich przewozach międzynarodowych.
Wszelkie dotychczasowe aktualizacje do tej pory dostępne były jedynie w języku angielskim, francuskim i rosyjskim. Od kilku dni nowa treść umowy ATP jest dostępna w Dzienniku Ustaw 2015 pod pozycją 667 także w języku polskim.
Rozwiąże to zapewne kilka istotnych spraw. Przede wszystkim dlatego, że do tej pory organy kontrolne (ITD i Służba Celna) często powoływały się na aktualne przepisy i wymogi dotyczące posiadania certyfikatu ATP na przewóz artykułów żywnościowych, tymczasem przewoźnicy bazowali na jedynej polskojęzycznej wersji umowy z 1970 r.