Jak przewozić materiały sypkie, porady  obowiązki

Materiały sypkie należą do suchych ładunków masowych (dry bulk cargo). Wśród najpopularniejszych wyróżniamy: nawozy sztuczne, cement, wapno, kruszywa, piasek, żwir, ziemię, gruz, węgiel, rudy metali, zboże, pasze, mąkę, sól, cukier, ryż i ziarno.

Najczęściej są one przewożone luzem lub są pakowane w worki (papierowe, z tworzyw sztucznych, z juty, lnu) a także beczki, skrzynie i kontenery. Ich transport odbywa się wszystkimi gałęziami transportu przy wykorzystaniu uniwersalnych środków.

Wagony kolejowe

Kolej to bardzo rozpowszechniony środek transportu materiałów sypkich luzem. Ładunki (np. rudy metali, węgiel, kruszywo, drobnica) najczęściej przewożone są wagonami samowyładowczymi odkrytymi (popularne węglarki). Do ich rozładunku służy wywrotnica wagonowa lub otwory w podwoziu wagonu albo dolnych częściach bocznych ścian oraz odchylne klapy boczne i rozsuwane ściany.

Inne wagony do przewozu materiałów sypkich (np. wapna, nawozów, piasku, żwiru, klinkru, żużlu) posiadają oddzielne zbiorniki (wagony zbiornikowe podzielone przegrodami), których rozładunek odbywa się przez zsypy w podwoziu za pomocą wtłoczenia sprężonego powietrza (spulchnia ono ładunek i wypycha go przez rury na zewnątrz).

Masowce morskie i barki rzeczne

Transport morski i rzeczny wykorzystywany jest szeroko przy masowym przewozie ładunków sypkich luzem. Jednak wymaga on szczególnych zabezpieczeń. Należy pamiętać np. że im ładunek jest drobniejszy i lżejszy, grozi mu przesypywanie się. Przykładem może być ziarno, które podczas kołysania się statku przemieszcza się z burty na burtę. Należy zatem zadbać o to aby w całości wypełnić przedział ładunkowy a dla pełnego zabezpieczenia powinno stosować się także przegrody przeciwprzesypowe. Podczas transportu masowcami często wymagane jest także założenie systemu wentylacyjnego aby zapewnić odpowiednie warunki hydroskopijne dla przewożonych towarów.

Przy przewozie materiałów sypkich stosuje się także pakowanie ładunku ciasno w workach, które układa się w stosy wypełniające szczelnie ładownię (wszystko zależy od odmiany ładowni na masowcu).

Załadunek materiałów sypkich na statek odbywa się najczęściej przez zsyp ładunkowy w terminalu morskim np. z elewatorów zbożowych bezpośrednio do ładowni statku lub do zamkniętych zbiorników na barkę rzeczną (np. cement).

* Spotykane są także masowce z urządzeniami do workowania ładunków luzem, gdzie załadunek następuje luzem a wyładunek już w postaci ładunku workowanego.

Transport samochodowy

W transporcie drogowym materiałów sypkich suchych np. mąki, paszy itp. stosuje się silosy do przewozu ładunków (jednokomorowe lub wielokomorowe). Do rozładunku zbiorników w silosach służy lej zsypowy oraz podnośnik hydrauliczny. Najczęściej wykorzystuje się w nich system przedmuchiwania zbiornika sprężonym powietrzem z kompresora lub silosy te mogą być rozładowywane grawitacyjnie.

W przypadku cięższych materiałów np. węgiel, żwir, piasek, zboże itp. stosuje się samochody z nadwoziem samowyładowczym tylnozsypowym lub bocznozsypowym; takie jak zestawy drogowe z naczepami o ruchomych podłogach, wywrotki oraz plandeki (w przypadku materiału zapakowanego).

Metody przeładunku

Częstą metodą przeładunku masowego materiałów sypkich jest przeładunek za pomocą żurawi, przenośnikami portowymi, przy zastosowaniu ładowarek kołowych, samobieżnych ładowarek podajnikowych, ładowarek okrętowych, dźwigów gąsienicowych, przenośników samobieżnych czy mobilnych przenośników teleskopowych. Urządzenia te umożliwiają przeładunek ładunków masowych na wagony, statki, barki lub tabor samochodowy.

Właściwości substancji istotne w transporcie

Większość materiałów sypkich wrażliwa jest na warunki atmosferyczne i inne czynniki przewozu (różne substancje podatne są np. na przesypywanie się, zbrylanie, rozgrzewanie, upłynnianie, rozpylanie itp.), dlatego tak ważne jest zapewnienie im odpowiednich warunków transportu jak również dbanie o czystość przestrzeni ładunkowych.

Przy transporcie materiałów sypkich należy pamiętać przede wszystkim o niebezpieczeństwie zbrylania się, co potem utrudnia ich przeładunek. Dlatego należy zadbać o ochronę przed zwilgoceniem, rozwojem pleśni, drobnoustrojów i grzybów oraz mieszaniem się różnych odmian. W wielu przypadkach przed załadunkiem należy przeprowadzić inspekcję sanitarną środka transportu (np. podczas transportu ziarna).

Ze względu na możliwość rozgrzewania się niektórych substancji (np. rud metali, węgla) należy systematycznie kontrolować temperaturę w ładowni statku, mierzyć stężenie tlenu, tlenku węgla i metanu a także roztrymować ładunek do możliwie równego poziomu.

* Węgiel zamarza także przy przewozie na duże odległości. Aby temu przeciwdziałać należy przesypywać go wapnem gaszonym, chlorkiem wapnia lub miałem torfowym.

Podsumowanie

W  transporcie materiałów sypkich klient musi mieć pewność, że powierzony firmie przewozowej towar bez przeszkód i punktualnie dotrze na miejsce (niezależnie od użytego środka transportu). Aby tak się stało należy korzystać z ofert przedsiębiorstw, które posiadają wyłącznie sprzęt sprawdzony i w pełni bezpieczny oraz dysponują wysoko wykwalifikowaną kadrą pracowniczą.

Przewoźnik natomiast powinien pamiętać o różnych właściwościach poszczególnych substancji i podczas ich transportu musi mieć pełną świadomość wysokości ładunku, jego ziarnistości oraz wilgotności aby nie doszło do zbrylenia, rozpylenia, zwietrzenia, skruszenia czy nawet samozapłonu.